I Liceum Ogólnokształcące w Ostrowie Wielkopolskim, dawne Gimnazjum Męskie, jest najstarszą szkołą średnią w mieście i jedną z najstarszych w Wielkopolsce. Powstała z inicjatywy ostrowskiego proboszcza ks. Jana Kompałły i Wojciecha Lipskiego, ziemianina z Lewkowa, przy ogromnym zaangażowaniu mieszkańców miasta i okolic. Budowę rozpoczęto w 1843 roku na ziemi kościelnej, podarowanej przez ks. Jana Kompałłę i oddano do użytku 14 kwietnia 1845 roku, nadając jej nazwę “Królewskie Katolickie Gimnazjum”. W 1847 roku wybudowano salę gimnastyczną, spaloną w 1945 roku. Gimnazjum było ważnym ośrodkiem kultury, kształcenia i centrum polskości w czasach zaborów. Od 1891 roku działa w nim Towarzystwo Przyjaciół Tomasza Zana, początkowo tajne, wychowujące młodzież w duchu patriotycznym poprzez naukę polskiej historii, literatury i sztuki. Zadania te podjął również zorganizowany w 1908 roku Szkolny Sportowy Klub “Venetia”, rozwijając oprócz tego wśród polskiej młodzieży tężyznę fizyczną. Od 1918 roku działają w szkole drużyny harcerskie H. Dąbrowskiego i T. Zana, będące kuźnią kadr dla ostrowskiego Hufca ZHP. Z inicjatywy przewodniczącego Komitetu Rodzicielskiego – wychowanka szkoły, Stefana Rowińskiego, powiększono w latach 1925-27 szkołę o II piętro i zmodernizowano jej wnętrze, zaś w auli wykonano polichromię według projektu nauczyciela szkoły A. Serbeńskiego, który też wraz z dr S. Szmajem wykonał medaliony wielkich Polaków. Dziś odtworzono zamalowaną w latach 60-tych polichromię. W szkole, wpisanej do rejestru zabytków, znajdują się cenne witraże z 1870 roku, zegar na frontonie budynku i dzwonek szkolny z 1845 roku. Wychowankami szkoły jest wielu wybitnych Polaków. Powołane w 1994 roku Stowarzyszenie Wychowanków “Alma Mater Ostroviensis” ma za zadanie utrzymywać kontakty z wychowankami szkoły i upowszechniać jej osiągnięcia.